Α΄ΜΕΡΟΣ
Η διατροφή παίζει σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση της υπέρτασης, της παχυσαρκίας, της υπερλιπιδαιμίας και του σακχαρώδη διαβήτη, νοσήματα τα οποία επηρεάζουν την εξέλιξη της χρόνιας νεφρικής νόσου. Καθώς ελαττώνεται ο ρυθμός σπειραματικής διήθησης με την πρόοδο της χρόνιας νεφρικής νόσου, αυξάνει η κατακράτηση αζωτούχων προϊόντων του μεταβολισμού, ελαττώνεται η ικανότητα ρύθμισης του ισοζυγίου ύδατος και ηλεκτρολυτών και παρατηρείται ανεπάρκεια ορισμένων βιταμινών.
Σε ασθενείς με χρόνια νεφρική ανεπάρκεια τετάρτου και πέμπτου σταδίου η επιμελημένη δίαιτα διαδραματίζει σπουδαίο ρόλο γιατί προφυλάσσει από την αύξηση του φωσφόρου και του καλίου του αίματος, η οποία έχει άσχημα επακόλουθα για τον οργανισμό. Η διατήρηση της ισορροπίας στη δίαιτα είναι δύσκολη και πρέπει να υπάρχει συχνή επαφή με το γιατρό σας.
Λευκώματα
Στη χρόνια νεφρική ανεπάρκεια υπάρχουν συχνά καταστάσεις οι οποίες οδηγούν σε απώλεια ενέργειας από πρωτεΐνες, δηλαδή σε απώλεια πρωτεΐνης του οργανισμού και ενεργειακών αποθεμάτων. Οι παράγοντες οι οποίοι συμβάλλουν στην αυξημένη απώλεια ενέργειας από πρωτεΐνες είναι ποικίλοι:
- Ανεπαρκής πρόσληψη πρωτεϊνών και θερμίδων λόγω ανορεξίας. Η ανορεξία οφείλεται σε ελάττωση της γευστικής οξύτητας και της οσφρητικής λειτουργίας, στα φάρμακα, στη γαστροπάθεια του αυτόνομου νευρικού συστήματος, σε ψυχολογικούς και κοινωνικοοικονομικούς παράγοντες και σε ανεπαρκή αιμοκάθαρση.
- Απώλειες που συμβαίνουν κατά τη διάρκεια της θεραπείας. Κατά τη διάρκεια μιας συνεδρίας αιμοκάθαρσης χάνονται 8-10 γρ αμινοξέων.
- Καταβολισμός πρωτεϊνών μπορεί να προκληθεί λόγω μεταβολικής οξέωσης και ανεπάρκειας παρεχόμενης κάθαρσης, σε χρήση βιοασύμβατων μεμβρανών αιμοκάθαρσης και σε περιόδους οξείας ή χρόνιας νόσου.
- Επίσης σε ενδοκρινικές διαταραχές, όπως αντίσταση στην ινσουλίνη, αυξημένες συγκεντρώσεις παραθορμόνης και έλλειψη βιταμίνης D.
Ο οργανισμός φτιάχνει από τα λευκώματα της τροφής απαραίτητα δομικά υλικά για την ανάπτυξη και διατήρησή του στη ζωή. Όμως συγχρόνως παράγονται και άχρηστα ή βλαβερά υλικά που δεν αποβάλλονται, λόγω βλάβης των νεφρών. Το κυριότερο από αυτά είναι η ουρία, που μπορεί να ανέβει σε υψηλά επίπεδα και να προκαλέσει αδιαθεσία, ναυτία, ζάλη και εμετούς. Είναι λοιπόν αναγκαίο, για να ελαττώσουμε τα άχρηστα προϊόντα, πριν την έναρξη αιμοκάθαρσης, να περιορίσουμε το λεύκωμα της δίαιτας. Τα ζωϊκά λευκώματα, δηλαδή το γάλα, τα αυγά, τα ψάρια, τα πουλερικά, το τυρί και τα κρέατα περιέχουν πρωτεϊνες υψηλής βιολογικής αξίας, επειδή με όλα τα απαραίτητα αμινοξέα. Αυτά παράγουν μετά το μεταβολισμό τους, λιγότερα βλαβερά μόρια. Τα φυτικά λευκώματα δηλ. τα όσπρια, τα ζυμαρικά, το ρύζι και ορισμένα λαχανικά, περιέχουν πρωτεΐνες χαμηλής βιολογικής αξίας, γιατί δεν περιέχουν τα απαραίτητα αμινοξέα. Οι πρωτεΐνες αυτές παράγουν περισσότερα άχρηστα και βλαβερά υλικά.
Η δίαιτα, λοιπόν, πρέπει να περιλαμβάνει πρωτεΐνες υψηλής βιολογικής αξίας, ώστε να διατηρούνται οι μυς, να φτιάχνονται καινούργιοι ιστοί και να προλαμβάνεται η φθορά. Σε ασθενείς με χρόνια νεφρική ανεπάρκεια πριν την έναρξη αιμοκάθαρσης συστήνεται η κατανάλωση πρωτεϊνης 0,6- 0,8 γρ/χγρ βάρους σώματος, ενώ σε αιμοκάθαρση 1,2 γρ/χγρ βάρους σώματος.
Επιστημονικά υπεύθυνη Μ.Χ.Α.
Λαμπροπούλου Ιωάννα